Recenzja książki: Abyss

Recenzuje: Danuta Awolusi

Abyss Łukasza Szustera przypomina wehikuł czasu. Wciąga z impetem, by nagle wyciszyć nas wśród znajomych brzmień dzieciństwa: zapachu asfaltu po deszczu, odgłosów trzepaka, pierwszych niepokojów, które w tamtych czasach nosiliśmy w sobie bez świadomości, że będą z nami na zawsze. Nie jest to jednak sentymentalna pocztówka z lat dziewięćdziesiątych, lecz coś znacznie głębszego. Wielowarstwowa opowieść o dojrzewaniu, winie, przyjaźni i cienkiej granicy między tym, co realne, a tym, co rodzi się z lęku.

Śląsk, lata 90. XX wieku, czas chaosu i nadziei. Tomek i Józek, dwóch nastoletnich chłopaków, mierzy się z codziennością po transformacji ustrojowej. Pewnego dnia spotykają Tymka – milczącego chłopca z przeszłością naznaczoną tragicznym wypadkiem. Zaintrygowani, zaczynają drążyć temat. To, co odkrywają, bardziej przypomina koszmar niż zwykłą historię. Czy to tylko dziecięce fantazje, czy może realne zło czai się tuż obok? I jak te mroczne przeżycia wpłyną na ich dalsze życie? Zapewniam, że warto się przekonać.

Czytałam tę książkę tak, jakby to były moje własne wspomnienia. Łukasz Szuster potrafi pisać z taką prawdą, że każda scena pulsuje autentycznością. Śląsk przemawia gwarą, szarością blokowisk i tym specyficznym uczuciem zamknięcia w przestrzeni, która ma swoje granice – geograficzne i emocjonalne. Świetnie uchwycony został klimat transformacji. Z jednej strony – chaos, z drugiej – podskórna nadzieja, że coś się zmienia, choć nikt nie umiał jeszcze powiedzieć, co.

Najbardziej jednak poruszyła mnie przyjaźń między bohaterami. Tomek i Józek są tacy, jacy byliśmy wszyscy: naiwni, odważni, głodni świata i jednocześnie potwornie bezbronni. A pojawienie się Tymka Rotha rozsadza tę równowagę, burzy dziecięcy porządek i każe zmierzyć się z pytaniami, których nikt w tym wieku nie powinien zadawać. Czy to, co się wydarzyło, naprawdę miało miejsce? Czy potwory istnieją tylko w głowie? A jeśli nie, to gdzie czai się większe zło: w ciemności, czy może w drugim człowieku?

Choć powieść ma strukturę przygodową, myślę, że to historia o tym, jak wydarzenia z dzieciństwa potrafią uformować dorosłego człowieka i jak trauma potrafi zastygnąć w człowieku na dekady. Dorosły narrator, który wraca do swojej historii, nie szuka już odpowiedzi z pozycji dziecka. Zadaje trudniejsze pytania: co zostało z tamtych przyjaźni? Czy można kogoś ocalić, nie rozumiejąc, przed czym się go ratuje? I czy prawda po latach zawsze przynosi ukojenie?

Cenię sobie autorów, którzy nie traktują czytelnika jak widza, ale jak uczestnika wydarzeń. Tak właśnie czułam się, czytając Abyss. Uczestniczyłam w zmaganiach bohaterów, w ich lękach, w próbach zrozumienia rzeczywistości, która nagle przestaje być bezpieczna. I to nie tylko dlatego, że pojawia się tajemnicza bestia, ale dlatego, że dorastanie samo w sobie jest formą utraty niewinności. Abyss to powieść o pustce, która pojawia się, gdy kończy się dzieciństwo. O pytaniach, na które nie ma dobrych odpowiedzi. I o tym, że czasem trzeba zejść do własnej otchłani, aby cokolwiek zrozumieć.

Powieść Łukasza Szustera wciąga, otacza klimatem, ale też daje do myślenia. Jeśli mieliście kiedyś przyjaciela, który zniknął. Jeśli pamiętacie tamten pierwszy lęk, który nie miał jeszcze nazwy. Jeśli wierzyliście, że świat dorosłych w końcu wszystko wytłumaczy – ta książka zostawi w was ślad. Polecam!

Tagi: Thrillery i suspens