Bojkoty, skandale i Mrozy. Tak wyglądał literacki 2018 rok

Dziś 31 grudnia – ostatni dzień 2018 roku. To świetna okazja do podsumowania wszystkich 12 miesięcy, podczas których tak wiele się wydarzyło – także w przecież nie tak małym literackim świecie. Czym żyli czytelnicy w 2018 roku?

-> Przejrzyj nasze zestawienie najlepszych powieści 2018! 

Zaczęło się od smutnej wieści – 22 stycznia zmarła Ursula K. Le Guin, ceniona pisarka fantasy. Jej książki – zwłaszcza te z cyklu Ziemiomorze – dla wielu stanowiły przyczynek do przygody z fantastyką, a nawet – literaturą.

31 stycznia Remigiusz Mróz wydał Nieodnalezioną. Nie była to jednak jedyna premiera autora w tym roku. Oprócz thrillera wydanego w Wydawnictwie Filia, pisarz wydał w 2018 roku także 8 innych książek, a ostatni tytuł to autobiograficzny poradnik pisania – O pisaniu na chłodno.

4 maja Akademia Szwedzka nie przyznała Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Taką decyzję podjęto ze względu na szeroko zakrojoną w 2018 roku akcję #metoo związaną z nadużyciami na tle seksualnym. Wówczas to Jean-Claude Arnault, mąż członkini Akademii Szwedzkiej, usłyszał zarzuty popełnienia dwóch gwałtów.

Od 17 do 20 maja w Warszawie odbywały się Warszawskie Targi Książki, które w tym roku zostały liderem pod względem liczby odwiedzających. Według danych organizatorów, na wydarzeniu wzięło udział około 83 500 osób. Jest to rekordowa liczba odwiedzających tę imprezę i największy wynik wśród podobnych polskich wydarzeń w tym roku.

22 maja odbyło się wręczenie Międzynarodowej Nagrody Bookera. W tym roku mieliśmy wiele okazji do świętowania, a ten dzień zapamiętamy na długo – Olga Tokarczuk otrzymała prestiżową nagrodę The Man Booker Prize International za powieść Bieguni, pierwszy raz wydaną w 2007 roku przez Wydawnictwo Literackie. Angielskie wydanie nosi tytuł Flights, a przekładem zajęła się Jennifer Croft.  W tym roku nakład tej książki przekroczył w Polsce 100 tysięcy egzemplarzy.

To nie tylko wydarzenie, które stanowi znaczące docenienie twórczości polskiej autorki na świecie, ale i ważny pretekst do zwrócenia uwagi na to, co w Polsce jest wydawane. To również istotny z punktu widzenia ideowego gest poparcia dla prozy poszukującej, zadającej pytania, unikającej kategorycznych sądów. Z perspektywy krajowej trzeba też w tym kontekście docenić efekt ponownego przeczytania powieści, dzięki któremu widzimy, że literatura jest faktycznie czymś żywym, w ruchu, inspirującym do dyskusji i pozytywnie pojmowanych sporów – tak o sukcesie Tokarczuk mówiła nam dr Bernadetta Darska.

W sierpniu powstało pierwsze oficjalne polskie stowarzyszenie zrzeszające blogerów książkowych – Śląscy Blogerzy Książkowi. Chociaż organizacja działa od 2013 roku, dopiero w 2018 postanowili sformalizować swoją grupę. Dziś na Śląskich Blogerów składa się około 20 osób, które dzięki swojej organizacji non-profit promują modę na czytanie na Śląsku.

Podczas wakacji 2018 prawdziwym hitem sprzedażowym okazała się także powieść erotyczna Blanki Lipińskiej. Debiut niezajmującej się do tej pory pisaniem Polki okazał się tak wielkim sukces, że kobieta pojawiła się nie tylko na półkach księgarń, ale także – w rozbieranej sesji zdjęciowej na okładkę znanego czasopisma dla mężczyzn.

A po wakacjach – 7 września – odbyła się także gala wręczenia literackiej nagrody NIKE. Tym razem nagrodzony został Marcin Wicha i… Marcin Wicha. Twórca za dzieło Rzeczy, których nie wyrzuciłem otrzymał zarówno statuetkę jury, jak i nagrodę wyboru czytelników.

Dzień później odbyła się oficjalna premiera najnowszej książki Wiesława Myśliwskiego – niekwestionowanego mistrza pióra. Nowa powieść – Ucho Igielne – to opowieść o upływającym czasie, o historii, przemijaniu i ludzkim losie.

8 września odbyło się także coroczne Narodowe Czytanie. Nie zabrakło wówczas sporych kontrowersji wobec tekstu, jaki miał zostać odczytany. Obok oryginalnego Przedwiośnia Stefana Żeromskiego, na stronie Kancelarii Prezydenta RP pojawiła się… współczesna adaptacja, tak bardzo spłycająca utwór Żeromskiego.

Od 12 do 14 października w Katowicach odbywały się Śląskie Targi Książki. Stolica Śląska ponownie stała się także śląskim sercem literatury, a do katowickiego centrum kongresowego ponownie zawitali wydawcy, pisarze, blogerzy, dziennikarze i czytelnicy. To właśnie podczas ŚTK na stosiku portalu Granice.pl można było spotkać się z Małgorzatą Gutowską-Adamczyk i kupić jej najnowszą powieść.

Podczas tych targów odbyła się także debata zorganizowana przez Śląskich Blogerów Książkowych i Granice.pl, która dotyczyła… zarabiania na blogach. Podczas debaty swoje stanowisko mogli wyrazić zarówno zwolennicy płacenia za recenzje, jak i przeciwnicy tego typu praktyk. Debata ta wzbudzała emocje nawet po jej zakończeniu – szerokim echem odbiła się bowiem na blogach i portalach o książkach.

W październiku mogliśmy wziąć udział także w Międzynarodowych Targach Książki w Krakowie. Podobnie jak przed laty, tak i w tym roku impreza odbyła się z wielką fetą. Przypomnijmy, że przed Targami pojawił się bojkot pisarzy zrzeszonych w Unii Literackiej, kierowanej przez Jacka Dehnela. Tego roku oprócz standardowych dwóch hal, Expo Kraków zapewniło także dostawianą halę Dunajec, w której znalazła się szatnia, kawiarenka i mniejsze stoiska.

12 października o północy w Szwecji rozdano Nową Nagrodę Literacką. Akademia została zrealizowana z powodu odwołania tegorocznej Literackiej Nagrody Nobla. Laureatką w pierwszej, a jednocześnie jedynej edycji tej nagrody, została Maryse Condé. Wcześniej z udziału w konkursie wycofał się Haruki Murakami, majcą prawdopodobnie nadzieję na otrzymanie statuetki zwykłego Nobla w 2019 roku.

Rok 2018 to także… edukacja seksualna w wykonaniu Anji Rubik. Popularna modelka wydała bowiem książkę #Sexedpl, która stanowić miała współczesny odpowiednik Sztuki kochania Michaliny Wisłockiej. Co ciekawe, tytuł kosztował zaledwie 19 złotych, a cały zysk ze sprzedaży przekazany zostanie Fundacji #SEXEDPL.

W listopadzie mogliśmy także wziąć udział w literackim… ślubie! 8 listopada w Wielkiej Brytanii taka uroczystość odbyła się z udziałem Jacka Dehnela i jego ówczesnego partnera – a obecnie męża – Piotra Tarczyńskiego. Panowie wzięli ślub w tym roku, choć wspólnie żyją już od 15 lat. Raz jeszcze gratulujemy!

Ostatnie miesiące roku to także mnóstwo ciekawych seriali na podstawie książek. W tym roku wielki sukces odniosła ekranizacja książki Ślepnąc od świateł Jakuba Żulczyka. 8-odcinkowy stworzony został przez stację HBO. Oprócz tego, w grudniu pojawiła się długo wyczekiwana ekranizacja książek Remigiusza Mroza z Joanną Chyłką. O tym serialu pisaliśmy niedawno tutaj.

Koniec roku to także czas na świętowanie. Z tej okazji czytelnicy portalu Granice.pl mogli oddać głosy na swoje ulubione książki w plebiscytach na Najlepszą książkę na Gwiazdkę oraz Najlepszą książkę na zimę. Spośród biorących udział w plebiscytach, wybrano także czytelników-zwycięzców, którzy otrzymali pakiety pełne książek.

2018 rok był rokiem naprawdę nieprzewidywalnym, podczas którego wiele się zdarzyło. Dla każdego z czytelników ten czas wyjątkowy był także z innych, może bardziej prywatnych powodów. A Ty? Co uważasz za najważniejsze wydarzenie 2018 roku?