Recenzja książki: Srebrna Łania z Visby

Recenzuje: Damian Kopeć

W poszukiwaniu Oka Jelenia

Helena, Staszek i Marek mają zadanie – odnaleźć tajemnicze Oko Jelenia. O wykonanie tego zadania dba mocno irytująca łasica, zaś do jego realizacji posłużyć ma odnalezienie alchemika Sebastiana, którego opuścił Nidaros. Chcąc nie chcąc, podróżnicy w czasie muszą wyruszyć jego śladem. Nie jest to jednak – jak na XVI wiek przystało – łatwe. Łatwiej jest bowiem utracić zdrowie, majątek, życie czy nadzieję. Choć ta umiera ostatnia.

Srebrna Łania z Visby, drugi tom cyklu Oko jelenia nie zaskoczy nas – poza końcówką – tempem wydarzeń. Nadal jest to intrygująca opowieść, mocno osadzona w historii, próbująca oddać realia życia minionych wieków. Poprzez losy paru postaci ukazująca świat, który przeminął, jego blaski i cienie. Cechą charakterystyczną tej prozy jest nadal połączenie fantastyki, powieści przygodowej i historycznej. Wykorzystanie elementów zaskoczenia, które potrafią zmienić bieg wydarzeń. Wyobraźnia autora jest mocno rozwinięta i trudno przewidzieć, jakie jeszcze niespodzianki (w stylu ożywienia zmarłego czy sterowanych wilków) nas czekają. Wiele tajemnic ujawnianych jest powoli, a w międzyczasie pojawiają się nowe. Trochę może przeszkadzać dość wolno biegnąca akcja. Dużo jest opisów, wyjaśnień, rozważań, dysput około filozoficznych. Niezbyt dobrze rozbudowana jest psychologia postaci. Elementem napędowym całej opowieści wydaje się starcie różnych światów, doświadczeń, postaw. Z jednej strony nam współcześni stawiani są wobec rzeczywistości XVI wieku. Z drugiej – Helena, reprezentująca inny świat i mentalność, też musi radzić sobie zarówno z nową dla niej rzeczywistością, jak i przeszłością. W końcu – jest i łasica, które jeszcze inaczej ocenia ludzi i ich sposób myślenia oraz działania. Mieszkańcy dawnej północnej Europy też stykają się z czymś dla nich nieznanym i jakoś muszą sobie z tym poradzić. Życie to przede wszystkim zaspokojenie podstawowych potrzeb, zdobycie jedzenia i miejsca do spania. Jak to osiągnąć, nie dysponując zasobami finansowymi czy zdobyczami technologicznymi? Będąc obcym w obcym kraju i w nie do końca zrozumiałym świecie?

Srebrna Łania z Visby jest kontynuacją Drogi do Nidaros. Nadal stawia przed nami więcej pytań niż odpowiedzi. Pojawiają się nowe zagadki, nowe wyjaśnienia i to zaciekawienie może być elementem zachęcającym do dalszej lektury. Książka jest napisana lekko, dosyć prostym językiem. Nie brakuje w niej jednak brutalnych, mocnych scen. Okrucieństwo mocno kontrastuje z lekkością słów.

Srebrna Łania z Visby pokazuje, jak wiele może zależeć od człowieka i jego postawy. Jak może on stawiać czoła przeciwnościom i walczyć o kolejny dzień. Jak może zachować człowieczeństwo w chwilach stawiających go na krawędzi, krawędzi istnienia. Andrzej Pilipiuk lubi postaci, które mają w sobie pozytywnie rozumianą siłę przeżycia. Które chcą żyć, ale nie kosztem innych. Lubi stawiać bohaterów sytuacjach ekstremalnych, w których widać jak na dłoni, jacy są naprawdę.

Cykl Oko jelenia warto czytać z pewnym dystansem wobec wydarzeń. Wszak jest to literatura przede wszystkim rozrywkowa, choć występują też w niej elementy dydaktyczne. Na pewno jest to kolejny popis pomysłowości autora, której nie powinno zabraknąć również w kolejnych tomach.