Aleksander Fredro i Maurycy Mochnacki zostali patronami 2023 roku

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił, że rok 2023 będzie Rokiem Maurycego Mochnackiego oraz Aleksandra Fredry. Sejm postanowił uhonorować twórców z okazji ich 220. oraz 230. rocznicy urodzin.

Fot. Polona.pl / skan Komedye. T. 3, wyd. S. Lewental 

Polska może szczycić się wieloma wspaniałymi pisarzami. Przypomnijmy, że mijający rok 2022 był Rokiem Romantyzmu, a patronowali mu m.in. Maria Konopnicka czy Ignacy Łukasiewicz. Rok 2021 natomiast należał przede wszystkim do Stanisława Lema. Kim są patroni nadchodzącego 2023 roku?

Maurycy Mochnacki – patron 2023 roku

13 września 2023 roku przypada 220. rocznica urodzin Maurycego Mochnackiego. Działacz polityczny, publicysta, a także krytyk literacki oraz przyszły pianista urodził się w 1803 roku w Bojańcu w Galicji. Od dziecka wychowywany był w duchu patriotycznym, czego dowodem był jego udział w Związku Wolnych Braci Polaków oraz późniejsze członkostwo w wielu tajnych związkach młodzieży wojskowej organizowanych przeciwko carowi. Mochnacki w czasie powstania listopadowego odznaczył się nie tylko jako żołnierz, ale zainicjował również powstanie klubu politycznego o nazwie Towarzystwo Polityczne, a za wybitne zasługi bojowe został odznaczony Krzyżem Orderu Virtuti Militari.

Po upadku powstania zmuszony został do emigracji, a w 1834 został skazany przez carat na śmierć przez powieszenie. W podjętej przez Sejm uchwale przeczytać można, że [t]yranii Rosji przeciwstawiał polskie umiłowanie wolności. Mochnacki, jako współtwórca Związku Wolnych Polaków oraz myśliciel polityczny, podkreślał, że najważniejszym dla Polaków powinna być świadomość swojego ducha narodowego i własnych możliwości, a także, że powinni być dumni ze swych republikańskich tradycji.

Może zainteresować cię także:

• Uczelnie zawieszają studia z literatury. Powód? Nie ma po nich przyszłości 
• Zmiany na liście lektur. Co tak naprawdę oznacza to dla kształcenia literackiego?
• „Ballady i romanse” lekturą Narodowego Czytania 2022 

Maurycy Mochnacki nie był tylko teoretykiem polskiego romantyzmu, ale też — jak podkreśla Sejm — twórcą jego podstaw i jednym z najważniejszych krytyków literackich epoki. Ponadto był autorem wielu recenzji oraz artykułów. W swoich pracach głosił pogląd, zgodnie z którym literatura nie tylko powinna służyć narodowi, ale jest warunkiem, aby państwo w ogóle istniało. Poglądy te znalazły odbicie na łamach Pamiętnika Emigracji Polskiej oraz w rozprawie literackiej  O duchu i źródłach poezji w Polszcze. Mochnacki jest także autorem O literaturze polskiej w wieku dziewiętnastym, a na emigracji napisał Powstanie Narodu polskiego, która stanowi jego relację z powstania listopadowego.

Również jako pianista głosił swoje poglądy. Wyrażał nią swój patriotyzm, a także wrogość wobec Rosji. Jego muzyka stała się symbolem cierpienia Polski wywołanego rosyjską przemocą. Jak zapisano w uchwale: Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, uznając intelektualną, moralną i patriotyczną wielkość tego Wolnego Polaka ogłasza rok 2023 Rokiem Maurycego Mochnackiego.

2023 rokiem Aleksandra Fredry

W przyszłym roku przypada również 230. rocznica urodzin Aleksandra Fredry. To właśnie jedna z przyczyn, dla których także i Aleksander Fredro uhonorowany został przez Sejm RP. Uchwała wskazuje, że był to najwybitniejszy polski komediopisarz, a także pamiętnikarz, poeta oraz żołnierz kampanii napoleońskich. Urodził się w 1793 roku w bogatej rodzinie szlacheckiej.  Już w wieku 16 lat zaciągnął się do armii Księstwa Warszawskiego, służył również w armii Napoleona. Tak samo jak Mochnacki, został odznaczony Krzyżem Orderu Virtuti Militari, a także Krzyżem Legii Honorowej. Aleksander Fredro zmarł w 1876 roku we Lwowie, którego został honorowym obywatelem.

Może zainteresuje Cię również: Kim są potomkowie Aleksandra Fredry? Tak wygląda życie prawnuka autora Zemsty

Fredro znany jest przede wszystkim jako komediopisarz. Warto jednak pamiętać, że jest on autorem wielu innych form literackich. Napisał pamiętniki z epoki napoleońskiej Trzy po trzy, w których w gawędziarski sposób przybliża czytelnikowi swoje dzieciństwo, a także życie w czasach wojny. Fredro wsławił się również jako poeta oraz bajkopisarz. W dorobku pisarza znajdziemy takie utwory jak: Małpa w kąpieli, Paweł i Gaweł oraz Osiołkowi w żłoby dano. 

Aleksander Fredro – kim jest patron 2023?

Istotną rolę pełnił w życiu Aleksandra Fredry teatr. Jego dorobek zawiera zarówno jednoaktówki, komedie wieloaktowe, jak i farsy, groteski czy wodewile. W wieku 25 lat napisał pierwszą ważną sztukę – Pan Geldhab. Znany przede wszystkim z Zemsty, która stała się lekturą szkolną, jej ekranizacja uważana jest za brawurową. Fredro jest autorem komedii Damy i Huzary, która również doczekała się adaptacji oraz Śluby panieńskie, które widzom zaprezentował m.in. Teatr Telewizji. 

Dzisiaj znanego przede wszystkim jako twórcę komedii, Aleksandra Fredrę można poznać również z innej strony. Tuż po śmierci wydano zbiór gorzkich afo­ry­zmów artysty – Zapiski starucha. Skrytykował tam naturę ludzką oraz społeczeństwo. Mimo że był aktywny w życiu publicznym, bardzo często szukał samotności. Ostatnie lata życia spędził w domu, wśród rodziny z dala od świata.

Co ciekawe, to nie wszyscy patroni nadchodzącego roku. Chociaż w lutym 2022 roku do Sejmu z prośbą o ustanowienie 2023 roku rokiem Wisławy Szymborskiej zwrócił się Michał Rusinek z ramienia Fundacji Wisławy Szymborskiej, w podjętych ostatnio uchwałach nadchodzący rok nie znalazło się nazwisko noblistki. Podczas obrad  sejmu wybrano również Wojciecha Korfantego, Pawła Edmunda Strzeleckiego, Aleksandrę Piłsudską, Jadwigę Zamoyską, a także Jerzego Nowosielskiego.