Recenzja książki: Różne oblicza harcerstwa

Recenzuje: Justyna Gul

Czuj, czuj, czuwaj!

Przyszło nam żyć w czasach nerwowych, w których wszystko można kupić i to właśnie pieniądze zastąpiły idee i wartości. Nie oglądając się za siebie, nie myśląc o teraźniejszości, pędzimy do przodu, z przerażeniem patrząc na tych, którzy nas mijają. Zanikają duch współpracy, działanie w imię wspólnej idei, a zamiast kontaktu z przyrodą wolimy tête-à-tête z naszym notebookiem. A przecież tak niedawno alternatywą dla samotnego popołudnia czy wakacji spędzonych w czterech ścianach były zbiórki i obozy harcerskie, gdzie młodzież przeżywała najwspanialszą przygodę życia.

Fascynująca teoria, którą „połykało się", spijając każde słowo z ust komendanta czy druha, sprawdziany wiedzy w praktyce i zdobywanie kolejnych sprawności… Ach, jakie to budzi wspomnienia! Tak samo cudowne, jak książka Wojciecha Śliwerskiego „Różne oblicza harcerstwa”. Te ślady wydarzeń z minionych czasów, ujęte w formie felietonów, reportaży i innych form dziennikarskich, opublikowane przez Oficynę Wydawniczą Impuls, stanowią pasjonującą wyprawę w przeszłość - nie tylko dla tych, którzy w zastępach byli, ale dla wszystkich, którzy harcerstwo mają w sercu.

„Różne oblicza harcerstwa” dokumentują wieloletnią współpracę autora z prasą harcerską, a także pracę dziennikarską w redakcjach „Motywów”, „Drużyny” i „Harcerza Rzeczypospolitej”. Zamieszczone w książce teksty były publikowane w wymienionych pismach na przestrzeni lat 1971-1991. Oprócz reportaży i felietonów znajdziemy tu również wspaniałe ilustracje takich grafików jak Adama Hanuszkiewicza, Ryszarda Drucha czy Andrzeja Orłowskiego.

Żadne z pism, z którymi w tamtych latach współpracował autor, już nie istnieje, a ostatnie, które poległo w obliczu zmian i braku środków finansowych, to „Harcerz Rzeczypospolitej”. Dzięki niniejszemu opracowaniu te nietrwałe publikacje prasowe zyskały nieśmiertelność, a my możemy delektować się nimi, wspominać i rozpalać w naszych dzieciach miłość do harcerstwa.

W książce Śliwerskiego znajdziemy teksty takie jak „Konflikty i intrygi”, „Jak długo pod wiatr?”, czy „Samotny i niepotrzebny”. Jest też fascynujący wywód „Jak zrobić karierę?" (w harcerstwie), a o tym, że to w zasadzie prosta sprawa, przekonywać nas będzie Mariola, studentka psychologii i instruktorka harcerstwa w stopniu harcmistrza. Merytoryczny, ale równie wciągający jest tekst „Instruktorska awangarda”, który przypadł na czasy kryzysu społeczno-politycznego w Polsce, ale to wówczas, po zachowaniu monopolu działania Związku Harcerstwa Polskiego, pojawiła się nowa szansa utworzenia w pełni autonomicznej (współpracującej na zasadach partnerskich z ZHP, SZSP i innymi organizacjami studenckimi) organizacji.

Nie mogło wśród zebranych tekstów zabraknąć listy harcerskich nonsensów, czyli sytuacji dziwnych, nietypowych i – co tu dużo kryć – bezsensownych, na które można natrafić nawet w środowisku harcerskim. Autor w „Harcerstwie prawdziwym” podejmuje także rozważania na temat tego, czym tak naprawdę to harcerstwo prawdziwe jest, zaś w „Harcerskim bestsellerze” mamy zgłoszenie do Harcerskiej Nagrody Literackiej książki Richarda Condona, „Honor Prozzich”, o której Śliwerski pisze tak fascynująco, że nie sposób jest po nią nie sięgnąć (jutro rozpoczynam jej poszukiwania). Autor porusza także kwestię działalności harcerskiej poradni programowo-metodycznej „Impuls-Motywy” i różnego rodzaju problemów oraz trudności nękających harcerstwo, począwszy od wadliwie funkcjonującego przepływu informacji, po dużą fluktuację kadry instruktorskiej.

Ze wszystkich tekstów poświęconych różnym aspektom harcerstwa powstał jego obraz - obraz organizacji niedoskonałej, a jednak na tyle ideowo słusznej i niosącej gros pozytywnych wartości, że niebywale potrzebnej, szczególnie w dzisiejszych czasach. „Różne oblicza harcerstwa” mają jeszcze jedną zaletę - harcerstwo pokazane jest tu w większości przypadków przez pryzmat losów osób oddanych mu sercem i duszą, a słabości organizacji nie tylko nie zniechęcają do niej, ale zwracając uwagę na błędy i absurdy, mimowolnie angażujemy się w potencjalne możliwości ich rozwiązania. Zatem: „czuj, czuj, czuwaj, druhu drużynowy!” Do szeregu i do lektury książki Wojciecha Śliwerskiego przystąp!