„Szczepienie” i „granica” słowami roku 2021

5 stycznia kapituła plebiscytu Słowo Roku organizowanego przez Uniwersytet Warszawski ujawniła zwycięskie słowa 2021 roku. Równorzędne miejsca zajęły rzeczowniki szczepienie oraz granica. 

• Słowami roku 2021 zostały „szczepienie” i „granica”. 
• Wyróżnione zostało także słowo „zdalny” w kontekście pracy i nauki na odległość. 
• Więcej informacji ze świata literatury odnajdziesz na Granice.pl. 

5 stycznia ogłoszone zostały wyniki plebiscytu na najważniejsze słowa ubiegłego roku. Konkurs organizowany był przez Instytut Języka Polskiego UW oraz Fundację Języka Polskiego i składał się z kilku etapów: głosowania internetowego, a następnie z ostatecznego wyboru najlepszych słów przez kapitułę konkursu. 

Szczepienie i granica słowami roku

W jedenastej edycji plebiscytu wyłoniono nie jedno, ale dwa słowa roku, które mocno związane są z aktualną sytuacją społeczno-polityczną w naszym kraju. Ex aequo słowami roku zostały rzeczowniki „szczepienie” i „granica”. 

Pierwsze ze słów 2021 roku dotyczy oczywiście szczepień przeciwko koronawirusowi i związanych z nimi kontrowersji. Jak zauważa profesor Magdalena Derwojedowa, szczepienia w dyskursie pojawiały się  „falami jako wielkie nadzieje, a potem w dyskusji, kogo należy lub nie należy szczepić w pierwszej kolejności, żeby w połowie roku, kiedy już wszyscy mogli się szczepić, głównym problemem stało się to, że ludzie się szczepić nie chcą”. 

Może zainteresować cię także...

• "Lockdown" słowem roku 2020
• Osoby zaszczepione poza limitami w bibliotekach!
• Język polski zmienił się przez pandemię

Drugim słowem 2021 roku wybranym przez językoznawców z UW jest rzeczownik „granica”, który odnosi się do trudnej sytuacji na krańcach wschodniej części kraju. Profesor Marek Łaziński zauważył, że „częstotliwość użycia rzeczownika »granica«  w drugiej połowie ubiegłego roku wzrosła bardzo wyraźnie”. 

Zdalny 2021 rok

Granica i szczepienie nie były jednymi słowami, które zgłaszane były w językoznawczym plebiscycie. Jak zauważają organizatorzy, równie często pojawiały się tam inne określenia związane z nową rzeczywistością, do której musieliśmy dostosować się w czasie pandemii. 

Wśród często używanych słów 2021 roku wyróżnić można m.in. słowo „zdalny”, które dookreślało formę m.in. pracy czy nauki. Uczniowie musieli rozpocząć naukę na zdalnych lekcjach, a pracownicy przejść na pracę zdalną. 

Może zainteresować cię także...

• Nastolatkowie wolą książki w czasie pandemii?
• Lokalne księgarnie na skraju bankructwa
• Olga Tokarczuk: „Czuję się bezradna”. Noblistka o sytuacji na wschodniej granicy

Wśród innych słów związanych z 2021 rokiem w plebiscycie znaleźć miały się także przymiotnik „białoruski” oraz rzeczowniki „kryzys”, „prowokacja”, „koczować”, „marznąć” i „umierać”. 

Śpiulkolot i odciszyć się  

W grudniu poznaliśmy z kolei wyniki plebiscytu na Młodzieżowe Słowo Roku, który zorganizowany został przez grupę PWN. Młodzieżowym słowem 2021 roku został „śpiulkolot”, który otrzymał największą liczbę głosów. Rzeczownik określa miejsce do spania i pochodzi od czasownika „śpiulkać”. 

Językoznawcy oceniający nadesłane zgłoszenia wyróżnili także słowo „odciszyć się”, które określać ma ponownie włączenie wyciszonego wcześniej mikrofonu w czasie zajęć zdalnych. 

Z kolei w listopadzie angielskim słowem roku według Oxford English Dictionary została „szczepionka”. Zdaniem jury słowo „vax” w 2021 roku było używane znacznie częściej niż przed rokiem.