Oto najlepsze książki na wiosnę 2023!

Kilkadziesiąt książek wydanych w ostatnich miesiącach rywalizowało o uznanie jurorów i internautów w konkursie i plebiscycie „Najlepsza książka na wiosnę", organizowanym już po raz 15 przez redakcję serwisu Granice.pl. W głosowaniu oddano kilkadziesiąt tysięcy głosów. Które premiery pierwszego kwartału 2023 warto przeczytać?

– W przypadku organizowanych przez nas plebiscytów kluczowa jest wiarygodność głosowania – mówi Sławomir Krempa, redaktor naczelny serwisu Granice.pl – Gwarantuje ją konieczność potwierdzenia głosów za pomocą SMS-ów. Dzięki temu możemy zapewnić, że w naszym plebiscycie głosują prawdziwi ludzie. SMS-y te są dla osób głosujących bezpłatne – wszystkie koszty pokrywa organizator plebiscytu, nie ma tu miejsca na oszustwa czy manipulacje. W ten sposób naprawdę oddajemy głos w ręce czytelników.   

Najlepsze książki na wiosnę 2023

Najważniejszą spośród nagród – nagrodę główną jury – otrzymała powieść Moje dni w antykwariacie Morisaki Satoshi Yagisawy (Wydawnictwo Kwiaty Orientu). 

Moje dni w antykwariacie Morisaki to pełna humoru, ale też trafnych wniosków opowieść o całej palecie barw, z jakich składa się życie. Główna bohaterka, Tatako, po utracie chłopaka i pracy widzi świat w ciemnych barwach, nie znajdując pocieszenia ani ucieczki od swojego bólu. Dopiero spotkanie z wujkiem, jego entuzjazm i radość życia oraz zachęta, by sięgnąć po dowolną książkę, otwierają Tatako oczy i sprawiają, że na nowo otwiera się na świat.

Moje dni w antykwariacie Morisaki to książka pełna życiowej mądrości. Powieść cechuje lekkość narracji i mnogość zabawnych dialogów. Trudno oderwać się od lektury opowieści o Tatako, nie doczytawszy jej do końca. Czytelnik kibicuje bowiem dziewczynie od pierwszej strony i cieszy się z jej przemiany. A najbardziej chyba z tego, że pokochała książki całym swoim sercem.

Nagrodzona przez internautów powieść Żony Gniewu Joanny Jodełki (Dom Wydawniczy Rebis) to tom trzeci serii lekkich kryminałów o zabarwieniu humorystycznym, w których główną rolę grają siostry Raj.

Akcja toczy się w małym pomorskim miasteczku Gniew, znanym z zamku krzyżackiego oraz pałacyku Marysieńki. To właśnie tam powstaje romans historyczny o Marysieńce i Sobieskim. Tam też zostaje odkryte ciało jednego z członków ekipy filmowej. Zbrodnia jest mocno nietypowa, znane więc z poprzednich tomów cyklu siostry Raj postanawiają przeprowadzić własne śledztwo.

Żony gniewu to zabawna powieść należąca do nurtu cozy crime. Jest lekka, dowcipna, obfituje w pełnokrwiste, bardzo charakterystyczne postaci. Autorka podsuwa głównym bohaterkom kolejne tropy, pozwalając czytelnikom prowadzić śledztwo wraz z nimi. Dodatkowym „smaczkiem" jest fakt, że Joanna Jodełka w fabułę powieści wplata ciekawostki dotyczące króla Jana III Sobieskiego oraz jego wielkiej miłości do Marysieńki. Wszystko to sprawia, że Żony gniewu to jedna z najciekawszych premier wydawniczych tej wiosny.  

Najlepsze książki na wiosnę 2023 – proza polska i zagraniczna

Nagrodę jury w kategorii prozy polskiej przyznano powieści Ostatnia podróż (Wydawnictwo Prozami). To ciepła i mądra opowieść o tym, że koniec pewnego etapu może stać się zupełnie nowym początkiem. Aleksandra Tyl przypomina czytelnikom, że nigdy nie wolno tracić wiary w lepsze jutro, należy za to dobrze wykorzystać czas, który jest nam dany. 

Aleksandra Tyl wielokrotnie już udowodniła, że potrafi swoich czytelników poruszać do głębi. Że w swoich książkach potrafi dotknąć najczulszych strun w duszach odbiorców. Że w sposób bardzo przystępny, lekki, potrafi pisać o sprawach najważniejszych. Nie inaczej jest w przypadku Ostatniej podróży. 

Książka Aleksandry Tyl, choć przystępnie napisana, to powieść niełatwa, bo dotykająca tematów, których wiele osób próbuje unikać. To powieść głęboko poruszająca, miejscami: bardzo bolesna, a jednak – ostatecznie – mocno krzepiąca i niosąca bardzo wiele nadziei. Nadziei, bez której po prostu nie da się żyć. 

Najwięcej głosów czytelników w kategorii prozy polskiej otrzymała książka Eweliny Miśkiewicz Sen przychodzi nad ranem (Szara Godzina). To powieść psychologiczna, w której ogromną rolę odgrywają kobiety.

W powieści Sen przychodzi nad ranem Ewelina Miśkiewicz tworzy portret psychologiczny bohaterki, która tkwi w kryzysie psychicznym. Co istotne, autorka – mimo wprowadzenia wątku romantycznego – nie banalizuje problemu, z jakim zmaga się bohaterka. Leczenie, jak wskazuje powieść Miśkiewicz, to proces znacznie bardziej złożony niż pójście na terapię czy poznanie właściwej osoby, za sprawą której życie się zmienia. Autorka w swojej powieści tworzy obraz przenikliwy i rozdzierający, a przy tym niezwykle realistyczny. Wpływa na to także narracja, poprowadzona w sposób pierwszoosobowy. Miśkiewicz oddaje głos tej, której głos w prawdziwym świecie nie jest dostrzegany – bohaterce chorej, zmagającej się z własną traumą, znajdującej się w sytuacji granicznej. Ten narracyjny zabieg sprawia, że czytelnik, gubiący się w mieszaninie faktów i majaków, prawdy i wyobrażeń, ma czuć się nieswojo.

Ewelina Miśkiewicz pokazuje, jak krzywdy z dzieciństwa nieodwracalnie wpływają na psychikę młodego człowieka i towarzyszą mu także później, w dorosłym życiu. Rozwiązaniem tego problemu – jak pokazuje powieść Sen przychodzi nad ranem – nigdy nie może być przemilczenie, celowe zafałszowywanie własnych wspomnień. Uzyskanie fachowej pomocy, przepracowanie traumatycznych zdarzeń jest jedyną drogą do wyzdrowienia.

Sen przychodzi nad ranem to powieść wstrząsająca. Najnowsza książka Eweliny Miśkiewicz z całą pewnością nie pozostawi czytelników bez refleksji.

W kategorii prozy obcej jurorzy wyróżnili książkę Ellis Avery Ostatni akt (Wydawnictwo Bukowy Las). To opowieść o barwnych czasach, w których nie tylko nastąpił rozkwit sztuki, ale zmieniły się obyczaje. Ostatni akt to jednak przede wszystkim historia o burzliwych relacjach pomiędzy wybitną malarką, Tamarą Łempicką a jej muzą Rafaelą. Dużym atutem książki są przewijające się przez powieść postaci, historyczne i fikcyjne, które dodają tej historii blasku. Są wyraziste i doskonale skonstruowane, idealnie oddają charakter epoki.

Ostatni akt to powieść o wyjątkowej postaci, Tamarze Łempickiej. Do dziś nie wiemy, czy była Polką, czy Rosjanką. Z pewnością dysponowała niezwykłą osobowością i talentem, które nie tylko przyczyniły się do powstania charakterystycznych, rozpoznawalnych obrazów, ale na zawsze wpisały ją do świata wielkich postaci XX wieku. Dziś obrazy Łempickiej sprzedają się za zawrotne sumy, najdroższy „Portret Marjorie Ferry” dom aukcyjny Christies sprzedał za 82 mln. złotych. Kontrowersyjna sztuka Łempickiej stała się wyznacznikiem czasów, gdy piękno i pieniądze rządziły światem.

Czytelnicy w tej kategorii najczęściej głosowali na Życie nocne Nory Roberts. (Wydawnictwo Świat Książki). To literacki odpowiednik tzw. „heist movie", połączony z poruszającą historią obyczajową.

W powieści Życie nocne dominują elementy obyczajowe, jest i wątek romantyczny. Wątki sensacyjne związane są przede wszystkim ze złodziejskim fachem głównego bohatera i z grą, jaką toczy on z bezwzględnym kolekcjonerem dzieł sztuki. Przyznać trzeba, że Nora Roberts świetnie radzi sobie z budowaniem w powieści napięcia. Jej książkę czyta się szybko, w emocjach, poddając się rytmowi narracji. Równolegle autorka wspaniale oddaje atmosferę małych amerykańskich miasteczek, a także klimat i kuchnię Nowego Orleanu. Dodaje to jej powieści wyrazu i smaku.

Życie nocne to historia angażująca bez reszty – warto pamiętać, że to jednak przede wszystkim powieść obyczajowa z elementami sensacyjnymi, nie zaś konwencjonalny thriller. Wówczas z pewnością lektura ta okaże się dla czytelnika w pełni satysfakcjonująca.

Najlepsze książki na wiosnę 2023 - kryminały i thrillery

Niektóre filmy potrafią zapaść w pamięci widzów na lata. Do grona tego typu produkcji z całą pewnością należy Gorączka. Jeden z najgłośniejszych filmów sensacyjnych lat 90. z udziałem Roberta De Niro oraz Al Pacino po wielkim kinowym sukcesie najpierw doczekał się adaptacji do serialu, a teraz – kontynuacji w postaci nagrodzonej w kategorii „kryminał, sensacja" książki Gorączka 2. 

W powieści, stworzonej przez reżysera i scenarzystę kultowego filmu oraz popularną autorkę thrillerów, poznajemy losy znanych złodziei: Neila McCauleya, Chrisa Shiherlisa, Nate’a, Treja czy detektywa Vincenta Hannę sprzed wydarzeń z filmu oraz tuż po sławetnym napadzie. Książka ta przypomina popularne amerykańskie filmy. W powieści wiele się dzieje, czytelnik więc z całą pewnością nie będzie narzekał na nudę.

Na uwagę w powieści zasługują również dobrze rozpisane postaci. Autorzy poświęcają wiele czasu na to, by sportretować nie tylko głównych bohaterów, których dobrze kojarzymy z filmu, ale także wprowadzić nowe postaci i lepiej scharakteryzować pobocznych bohaterów Gorączki.

Jednocześnie w Gorączce 2 autorzy pozwalają sobie na to, co trudne bądź niemożliwe do zrealizowania w przestrzeni filmowej. Pojawiają się więc egzotyczne lokacje, pojawiają się wspomnienia i retrospekcje, których raczej próżno szukać w nastawionych na dynamiczne sekwencje filmach akcji. To wszystko stanowi dopełnienie dobrze znanej widzom historii, ale może być i świetną podstawą dla tych czytelników, którzy filmowej Gorączki nie mieli okazji poznać.

Nagrodę internautów w tej kategorii otrzymała powieść Joanny Jodełki Żony Gniewu, która zdobyła również najwięcej głosów w całym plebiscycie.

Jurorzy za najlepszy thriller tej wiosny uznali książkę Katarzyny Wolwowicz W otchłani (Zwierciadło).

W otchłani to thriller z krwi i kości – chwali powieść użytkowniczka serwisu Granice.pl Merry. Mamy brutalne morderstwo sprzed lat, mamy tajemniczego bohatera, mamy podejrzane i niepokojące sytuacje wokół głównych postaci. Niejednokrotnie mogą przechodzić ciarki przerażenia, co się wydarzy. Autorka zgrabnie prowadzi nas przez fabułę, raz po raz odkrywając coraz więcej i kiedy już jesteśmy pewni, że wiemy wszystko, czeka nas nagły zwrot akcji wbijający w fotel. Czy można chcieć czegoś więcej od dobrego thrillera?

Kolejnym atutem książki jest kreacja bohaterów. Na nieco ponad 300 stronach autorka przedstawiła bohaterów w bardzo wyczerpujący sposób. Pokazała przy okazji wiele aspektów psychologicznych, a także podatność na silne uczucie, gdy człowiek nie przyjmuje do wiadomości, że coś może być nie tak. Jest też obraz uczucia toksycznego, destrukcyjnego, które nie zna granic. Ponadto została przedstawiona siła manipulacji. W efekcie powieść W otchłani daje do myślenia.

Powieść Katarzyny Wolwowicz to bardzo dobry thriller, który wciąga bez reszty i nie pozwala o sobie zapomnieć.

W pracy policjanta czasem trudno zachować zimną krew. Zwłaszcza gdy sprawa, nad którą się pracuje, okazuje się pośrednio dotyczyć prywatnych dramatów śledczego. W takiej sytuacji swojego głównego bohatera, Bernarda Granderę, stawia w nagrodzonej przez internautów powieści Wysłannik śmierci Mariusz Leszczyński (Wydawnictwo Lucky).

W powieści Wysłannik śmierci przedstawiona zostaje zawiła sprawa kryminalna, w której brak czarno-białych bohaterów. Nie ma w niej postaci jednoznacznie dobrych i złych, autor za sprawą fabuły swojej powieści podkreśla, że  w każdym człowieku drzemie cząstka zła. Od nas zależy zaś, czy będziemy w stanie nad nią zapanować.

Leszczyński stosuje metodę zaciemniania fabuły poprzez nagromadzanie kolejnych szokujących zwrotów akcji – zbrodni i odkryć śledczych, ale także podsuwania kolejnych informacji o Granderze. W efekcie intryga Wysłannika śmierci okazuje się bardzo złożona.

Autor powieści nie stroni od brutalności. Drastyczne i szczegółowe opisy zbrodni mogą z pełną mocą zadziałać na bardziej wrażliwych czytelników.

Powieść Mariusza Leszczyńskiego łączy elementy klasycznego kryminału, powieści sensacyjnej oraz thrillera. Obok szokujących wątków, autor skupia się także na warstwie psychologicznej bohaterów.

Najlepsze książki na wiosnę 2023 - powieści pełne emocji

Najwięcej głosów czytelników w kategorii romansów otrzymała powieść Zaułek spełnionych marzeń, której autorką jest Elżbieta Stępień (Wydawnictwo Literackie Białe Pióro). 

Zaułek Spełnionych Marzeń to już trzecia powieść z cyklu Czego nie wiesz o Aniołach. Na czytelników czeka tym razem męski bohater i jego mroczna przeszłość, zło i dobro zmieszane w tyglu jego ambitnego serca. Podążmy za nim pełnymi smaków i szemranych interesów ulicami Warszawy aż w zakamarki Częstochowy, gdzie zakłada restaurację o niepowtarzalnej nazwie niosącej nadzieję na dobro, które spotkać może każdego, kto do niej zajrzy. Czy Szymonowi uda się pokonać demony przeszłości i odzyskać utraconą miłość ukochanej kobiety? Jak wiele zniesie jego żona i czy będzie w stanie przebaczyć mu zło, jakiego przez niego doświadczyła?

Kolejna powieść Elżbiety Stępień niesie z sobą ogromny ładunek emocjonalny. Jest tu miłość, kariera i trudne wybory, a fabuła poprzez wątek sensacyjny ociera się o kryminał. Ta powieść sprawi, że wasze serca zadrżą nad losem bohaterów, po policzkach popłyną łzy wzruszenia, smutku, ale też i radości.

Nagrodzony przez jurorów w kategorii romansów Dyrektor generalny K.N. Haner (Wydawnictwo Ale!) to pełen emocji i pikantnych scen erotycznych romans, który czyta się jednym tchem, choć na marginesie angażującej fabuły autorka stara się też poruszyć kilka ważnych społecznie tematów.

Powieść Dyrektor generalny nie jest na polskim rynku wydawniczym zjawiskiem odosobnionym. Czytelnicy określili podobne książki mianem „romansów biurowych". Nieodłącznym elementem fabuły jest tu romans z szefem / szefową, w konwencję dobrze wpisują się także pikantne sceny erotyczne i mnogość problemów biznesowo-uczuciowych, z którymi mierzyć się muszą bohaterowie. K.N. Haner wykorzystuje najbardziej lubiane przez czytelników elementy tego gatunku, by zaspokoić oczekiwania odbiorców, dać im chwilę wytchnienia i szansę na ucieczkę od szarej rzeczywistości. Na pewnym poziomie – i do pewnego momentu – Dyrektor generalny to współczesna bajka o Kopciuszku, dobrej, ambitnej dziewczynie, która stara się wykorzystać swoją szansę.   

W kategorii powieści obyczajowych krytycy nagrodzili powieść Tamten utracony świat Aliny Staneczek (Wydawnictwo Replika). To poruszająca opowieść o silnych kobietach, o relacjach między nimi, o ich związkach, marzeniach, planach i ich losach. To historia o tym, że czasem nieświadomie powtarzamy zachowania ważnych dla nas osób i dokonujemy podobnych wyborów, co one. A także o tym, że czasem jedno spotkanie czy zauroczenie może naznaczyć losy bardzo wielu ludzi. 

Tamten utracony świat to opowieść o silnych kobietach, o rodzinnych więzach, relacjach i zależnościach. To historia głęboko skrywanych sekretów. To wielki hołd wobec pasji. Pasji, które nadają życiu sens – niezależnie od tego, czy chodzi o rzeźbę, modę czy jazdę konną. 

Tamten utracony świat to powieść bardzo pojemna, obfitująca w wydarzenia, niosąca wiele emocji. Jej narratorkami naprzemiennie są trzy główne bohaterki, a fragmenty ich opowieści przeplatane są narracją trzecioosobową. Ta nie jest chronologiczna – przeskakujemy w czasie i przestrzeni, raz przenosząc się kilkadziesiąt lat w przeszłość, innym razem zaś przenosząc się do współczesności. Alina Staneczek uwypukla analogie między historiami swoich bohaterek, a także pomiędzy ich wyborami życiowymi. Równocześnie jednak Zośka, Inka i Mika nie są swoimi kopiami, każda spośród nich ma odmienny charakter, osobowość, każda jest bohaterką własnej historii.  

Tamten utracony świat to nieoczywista literatura obyczajowa, która budzi emocje, a jednocześnie unika naiwności czy zgranych schematów. To także opowieść o tym, że czasem znajduje się miłość, choć wcale się jej nie szuka. I że słowo kochać w niektórych przypadkach oznacza dać drugiemu człowiekowi przestrzeń.

W tej kategorii czytelnicy szczególnie chętnie głosowali na powieść Miry Białkowskiej Odmrożona nadzieja (Wydawnictwo Literackie Białe Pióro). – To niebanalna opowieść, napisana z typowym dla autorki dystansem, pełna ciepła i poczucia humoru. Wciągająca fabuła, ciekawi bohaterowie, ogrom uczuć i emocji. Rewelacyjna powieść z ważnym tematem w tle. Polecam z całego serca! – podkreśla pisarka, Jolanta Kosowska.

– Ta powieść jest pełna humoru, skrajnych emocji oraz ciepła. Poznajemy tutaj takie wartości jak: bezinteresowność czy chęć niesienia pomocy. Dowiadujemy się też, jak trudno żyje się z własnymi lękami. Wszystko jest przedstawione bardzo obrazowo i realistycznie, tworząc spójną i logiczną całość. Powieść porusza trudne i zarazem ważne tematy. Podczas lektury jest też czas na smutek czy refleksję – docenia książkę czytelniczka, Natalia Strągowska.

Najlepsza książka na wiosnę 2023 - literatura faktu

O tym, że moda wywierała i wywiera ogromny wpływ na kulturę, politykę i społeczeństwo, wiadomo nie od dziś. Kto jednak ustala jej kanony? Odpowiedzi na to pytanie w nagrodzonej przez jurorów w kategorii literatury faktu publikacji poszukuje Iwona Kienzler. Dyktatorzy mody to świetny przegląd najważniejszych i najwybitniejszych twórców rynku modowego XX i XXI wieku.

Niemal każda z postaci ze świata mody, o których w swojej książce pisze Iwona Kienzler, jest postacią nieoczywistą. Tak jest chociażby w przypadku Christiana Diora, Alexandra McQueena czy niedawno zmarłej Vivienne Westwood. Autorka przedstawia czytelnikom losy twórców najsławniejszych marek modowych, takich jak Versace czy Gucci, ale również i Elsę Schiaparelli, której kreacje wciąż okazują się niezwykle inspirujące w świecie haute couture.

W swojej książce Iwona Kienzler skupia się jednak nie tylko na zawodowej karierze poszczególnych twórców mody i reakcjach na ich pomysły ze strony krytyków. W Dyktatorach mody znajdziemy przede wszystkim opowieści o tym, jaką drogę projektantki i projektanci musieli pokonać, by dotrzeć do upragnionego sukcesu. Nierzadko zaś były to drogi niezwykle wyboiste, a każdy sukces okupiony był tragediami w życiu prywatnym projektantek i projektantów.

Macierzyństwo to wychowywanie dziecka w sposób w pełni uświadomiony i odpowiedzialny. A biorąc pod uwagę, że obecne czasy nie są łaskawe dla matek, treść nagrodzonej przez internautów książki Karoliny Staszak Też jestem mamą (Wydawnictwo Virgo) stanowi potwierdzenie słuszności wyborów dokonywanych przez kobiety podejmujące rolę matek.

W każdej z siedmiu części aż roi się od emocji, trosk, obaw, refleksji, oczekiwań, planów, myśli oraz działań. Pełne nadziei miesiące ciąży (w przypadku autorki szok mieszał się wówczas ze szczęściem i przerażeniem), przebieg akcji porodowej (niektóre szczegóły zostały czytelniczkom oszczędzone) oraz trudne tygodnie połogu to etapy prowadzące kobietę do pełnego macierzyństwa. Refleksje związane z nowym rytmem życia, w jakim – z chwilą pojawienia się na świecie dziecka – zaczęły przebiegać kolejne dni, noce, tygodnie, miesiące oraz lata (nowy porządek świata we troje jest trudny i wymagający) dotyczą relacji z mężem/partnerem, kontaktów z innymi matkami, zachowań charakteryzujących poszczególne etapy rozwoju dziecka, sprawowanej nad nim opieki, kompromisów wychowawczych, matczynych błędów, wpajanych dziecku norm społecznych, umiejętności mówienia „nie” (bez równoczesnego poczucia winy), a także dylematów związanych z podjęciem (lub nie) pracy zawodowej.

Książka Też jestem mamą, w której centrum jest matka, pomoże kobietom dobrze przygotować się do roli przyszłej matki, a te, które już wychowują dzieci, dzięki lekturze zrozumieją, jak ważne jest, by dziecko stało się człowiekiem pełnowartościowym, dokonującym mądrych wyborów oraz odpowiedzialnie podejmującym życiowe zadania.

Najlepsze książki na wiosnę 2023 - z historią w tle

Nagrodę jury w kategorii z historią w tle otrzymała powieść Ewy Popławskiej Bezdroża (Pascal). To poruszająca historia o miłości, ale też bezwzględności systemu, w którym ludzie musieli się odnaleźć. To opowieść o polityce, ale też o uczuciach, zemście i poszukiwaniu swojego miejsca na ziemi. 

Bezdroża to powieść, w której w życie zwyczajnych ludzi wdziera się aparat państwowy. To powieść o Polsce, która podnosi się z gruzów, ale wpada w sidła systemu, który zniewala wielu obywateli. Autorka opisuje absurdy dokwaterowywania, dramat donoszenia na współpracowników, aresztowania czy katowanie w więzieniach. Ewa Popławska świetnie radzi sobie z prowadzeniem narracji i tworzeniem dialogów, w które wplata hasła komunistycznej propagandy. Obok tego na stronach książki dostrzegamy relacje małżeńskie, które zostają mocno nadwątlone. Specyfika pracy każdego z głównych bohaterów sprawia, że Ania i Kazimierz odsuwają się od siebie i przestają sobie nawzajem ufać. 

W Bezdrożach znajdziemy też próbę zdefiniowania miłości. Czym jest to uczucie? Jak się przejawia? Czy można nie kochać nikogo? Na pytania te stara się znaleźć odpowiedź główna bohaterka, choć wnioski, jakie wyciąga, mogą być zaskakujące.

Internauci wśród książek z historią w tle wyróżnili powieść Joanny Nowak Podróż wołyńska. Echa przyszłych dni (Wydawnictwo Replika). To przejmująca opowieść o trudnym sąsiedztwie na Kresach podczas II wojny światowej. Autorka umiejętnie splata losy polskich i ukraińskich bohaterów na Wołyniu w przededniu wydarzeń z 1943 roku, które historia nazwała rzezią wołyńską. Straszliwa zbrodnia, której ukraińscy nacjonaliści dopuścili się na polskiej ludności cywilnej, przez lata przemilczana, w ostatnim czasie stała się tematem niejednej powieści i wielu opracowań historycznych. Temat jest wciąż żywy i nieustannie pulsuje we wspomnieniach starszych Polaków, którzy jako dzieci przeżyli masowe mordy na Wołyniu, zatem kolejne pojawiające się opracowania i powieści, poruszające sprawę rzezi wołyńskiej, cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem.

Joanna Nowak zadedykowała swoją książkę babci Anieli i jej bliskim, którzy przetrwali wołyńskie piekło. Odwołując się do tej historii, stworzyła barwną mozaikę postaci i zdarzeń na tle świata, którego różnorodność i wielowymiarowość stała się jego piętnem, a wspomnienie o nich zostało naznaczone cierpieniem i hańbą.

Podróż wołyńska, której pierwszym tomem jest wydana właśnie powieść Echa przyszłych dni, to zapowiedziana przez wydawcę saga. Dramatyczne losy rodziny Stawińskich i ich sąsiadów nie kończą się wraz z ostatnią stroną tej książki. Intrygi i kłamstwa, które znaczą los Stawińskich zapewne będą podstawą do kolejnych tomów, zapowiadanych przez wydawnictwo Replika.

Najlepsza fantastyka na wiosnę

Wśród fantastyki jurorzy docenili książkę Andrzeja Ziemiańskiego Virion. Szermierz natchniony. Legion. To opowieść o tym, jak tworzy się narrację historyczną. To opowieść o ludziach, którzy wpadli w żarna dziejów i którzy za wszelką cenę nie chcą pozwolić się im zmielić. A potem – zupełnie przy okazji – przechodzą do legendy. 

Legion to kolejna opowieść osadzona w doskonale znanym czytelnikom powieści Ziemiańskiego świecie. W cyklu Imperium Achai poznaliśmy młodość Viriona, seria Szermierz natchniony ukazuje zaś jego wiek dojrzały. Legion domyka ten swoisty „podcykl", ukazując wydarzenia, dzięki którym główny bohater zyskał wieczną sławę. Ale Andrzej Ziemiański czyni to w sposób autentycznie przewrotny. Z jednej strony gra z konwencją heroic fantasy, ukazując wydarzenia, które wpłynęły na dzieje opisywanego przez siebie świata i ludzi, którzy tworzyli historię. Z drugiej – błyskawicznie sprowadza na ziemię i czytelnika, i swoich bohaterów, ukazując, że często na bieg historii wpływa ślepy los, a późniejszym bohaterom niejednokrotnie pomaga łut szczęścia bądź zwykły przypadek. Jest więc w Legionie „epicko" i „heroicznie", ale nader często jest też ironicznie, przyziemnie czy po prostu brutalnie. 

Legion to – nie da się ukryć – chyba najbardziej udana powieść z cyklu Szermierz Natchniony, a kto wie, czy i nie najlepsza książka z Virionem w roli głównej. Najlepsza, być może, jak dotąd – bo kolejna, jak zapowiada autor, niebawem ma powstać. Jestem pewien, że po Legionie większość czytelników czekać będzie na nią z niecierpliwością.  

Nagrodę internautów w tej kategorii przyznano powieści Opowieści starych drzew. Popioły na rozstajach, której autorką jest Agnieszka Osikowicz-Chwaja (Wydawnictwo Alegoria). 

Trzecia część świetnej serii nie odbiega poziomem od pozostałych: wciąga czytelniczkę w swój świat bez reszty – podkreśla Joanna Tekieli – A gdy zamyka się książkę, nie sposób przestać myśleć o tym, jakie niesie przesłanie. Czy może raczej: przesłania, bo jest ich w tej serii wiele. To opowieść o wojnie i o tym, że zawsze jest absurdalna i pochłania niewinne ofiary. O władzy, która demoralizuje. O obłudzie polityki. O hipokryzji. O niebezpieczeństwie, jakie niesie ze sobą wszelki radykalizm, nawet (a może szczególnie) jeśli u jego podstaw tkwi religia, pozornie głosząca pokój.

Autorka stworzyła wyrazistych bohaterów i pokazała piękne przyjaźnie, braterstwo (i siostrzeństwo) na polu walki, poświęcenie, szacunek i wierność wobec towarzyszy broni. Pokazała też niszczycielską siłę wojny, jej brutalność i konsekwencje – niestety, obecnie możemy je oglądać „na żywo” i wiemy, że nic nie jest przesadą… Ale mamy tu też nadzieję – że zawsze znajdą się ludzie przyzwoici, wierni, uczciwi, szlachetni. I nawet, jeśli będą musieli żyć w ukryciu – to może kiedyś nadejdzie ich czas, kiedy to właśnie tacy jak oni zbudują nowy świat…

Najlepsze książki na wiosnę 2023 - propozycje dla młodych czytelników

Każdy chce mieć przyjaciela, z nim bowiem łatwiej jest pokonywać przeszkody dnia codziennego oraz radzić sobie z przeciwnościami losu. Nagrodzona przez jurorów w kategorii „dla najmłodszych" baśń Fingal i Aileen to wzruszająca Opowieść o sile przyjaźni, której wartość – jak wynika z lektury – jest większa od najbardziej cennego bogactwa.

Historia opowiedziana przez Annę Śliwińską jest wzruszająca. Elementy baśniowe stykają się w niej z miejscami oraz wydarzeniami mającymi odzwierciedlenie w rzeczywistości (zamieszczone na końcu Słówko od autorki przedstawia fakty historyczne, geograficzne, mitologiczne, a nawet… muzyczne). Pięknie zbudowane zdania poruszają wyobraźnię, obrazowe opisy miejsc są w stanie sprawić, że czytelnik czuje się tak, jakby osobiście je odwiedzał, chłonąc przy okazji ich niezwykły urok. W treść sprawnie wplecione zostały wiadomości przyrodnicze, podkreślona potrzeba ochrony środowiska naturalnego. Mądry tekst w połączeniu z wymownymi ilustracjami autorstwa Małgorzaty Masłowieckiej pobudzają do refleksji, dodając tym samym ogromnego znaczenia sile przyjaźni, wartości odwagi i poświęcenia, a także mocy tęsknoty, wierności oraz życzliwości.

By osiągnąć cel – trzeba próbować. Mimo upadków – powstawać. Każda próba jest wygraną. Trzeba tylko cierpliwości oraz wytrwałości. Tylko tyle. Albo… aż tyle. Pewnym jest jednak, że warto. Kolejna z serii przygód o Adelce (główna bohaterka nadal jest rezolutna, lubi rysować koty, ma zielone oczy i poskręcane jak sprężynki rude włosy) książka Spróbuj jeszcze raz, Adelko pokazuje, jak bardzo ważna jest wytrwałość na drodze od marzeń do ich realizacji. Publikacja otrzymała nagrodę internautów w kategorii książek dla najmłodszych odbiorców.

Historia opisana na kartach publikacji Wydawnictwa Bis opowiada o wytrwałości, która jest tak bardzo potrzebna, by marzenia mogły się spełnić. A wówczas czytelnik będzie się cieszył razem z główną bohaterką. Wzruszający tekst (pełen łagodności, serdeczności, bliskości i spokoju) Anny Bichalskiej uzupełniony został pięknymi ilustracjami autorstwa Beaty Zdęby. Z mądrych dialogów przenika prawda o marzeniach, tęsknocie, wytrwałym dążeniu do celu, a także radości z tego, co wyjątkowe, a co najczęściej znajduje się w zasięgu ręki. Trzeba to tylko dostrzec, zaakceptować i pokochać.

Książeczka Spróbuj jeszcze raz, Adelko zainteresuje dzieci od szóstego roku życia, ich rodzicom zaś dostarczy tematu do wspólnych rozmów.

Nagrodę jury w kategorii „dla starszych dzieci" otrzymała książka Jeden dzień Katarzyny Rygiel (Wydawnictwo Dwukropek). To bardzo udana powieść dla młodych czytelników, w której przygoda splata się z historią. To lektura pełna emocji, ogromnie wciągająca i poruszająca.

Katarzyna Rygiel konsekwentnie rozwija swoją serię, w której ukazały się już powieści Strażnik Klejnotu oraz Wszystkie zaułki przeszłości. Łączy w niej przygodę z solidną dawką wiedzy historycznej. Tym razem pisarka przybliża pierwsze dni powstania warszawskiego – początek sierpnia 1944 roku. Ukazuje dramat współczesnych mieszkańców Warszawy, niebezpieczeństwa, jakie czyhały na Polaków na ulicach, a nawet w ich własnych domach. Katarzyna Rygiel przypomina powstańcze piosenki, ukazuje wydarzenia, które doskonale znamy z lekcji historii i twórców, których utwory omawia się na lekcjach języka polskiego. Widziani z perspektywy młodych bohaterów Aleksander Kamiński czy Krzysztof Kamil Baczyński z postaci pomnikowych stają się naprawdę bliskimi czytelnikom, a ich dramat nabiera ludzkiego wymiaru.

Powieść Katarzyny Rygiel angażuje i porusza. Poszerza wiedzę, skłania do zainteresowania się historią Polski i Warszawy, zmusza do refleksji. Przypomina też o sprawach najważniejszych: o tym, że warto żyć tu i teraz, że należy cieszyć się obecnym dniem, zamiast pogrążać się w rozpamiętywaniu przeszłości. Pisarka podkreśla, że każdy ma prawo do błędów, warto jednak spróbować je dostrzec i starać się je naprawić. Wreszcie – mówi o tym, że w najtrudniejszych chwilach najlepszym pokrzepieniem może być obecność drugiego człowieka. To lekcja, którą warto przyswoić niezależnie od czasów, w jakich przyszło nam żyć.

Kłótnie wśród rodzeństwa są zjawiskiem jak najbardziej powszechnym, jednak spora różnica wieku między dziećmi również może przyczynić się do braku porozumienia między nimi. Nagrodzona przez internautów Opowieść Północna Szymona Kruga (Wydawnictwo Nowa Baśń) to historia o relacji między starszym bratem i jego maleńką siostrą, którą ubarwiają fantastyczne przygody, nadprzyrodzone zjawiska i spotkania z niesamowitymi istotami.

Opowieść Północna to niewielka gabarytowo lektura, po brzegi wypełniona dynamiczną akcją. Aż trudno uwierzyć, że tyle wydarzeń udało się zmieścić w tak niewielkiej książce. Powieść wciąga od pierwszej strony i trudno ją odłożyć, nie doczytawszy do końca.

Powieść Szymona Kruga to również znakomicie oddany obraz relacji łączących rodzeństwo. Starszy o ponad dekadę brat zmęczony jest ciągłą opieką nad niemowlęciem. Chłopak marzy o chwili ciszy i spokoju. Jednak w obliczu zagrożenia, gdy orientuje się, że coś grozi jego siostrze, gotowy jest oddać wszystko, by tylko ją ochronić.

Opowieść Północna to przemyślana i wciągająca historia, która przypadnie do gustu młodszym nastolatkom. To zaproszenie do świata, który ożywa nocami, trzeszczy nienaoliwioną furtką i zachęca do zajrzenia do mrocznych zakamarków szaf czy zawilgoconych piwnic. A to, jak odnajdziemy się w tej rzeczywistości, zależeć będzie już tylko od naszej odwagi.

Książek o uzależnieniach wśród młodych ludzi jest bardzo dużo. Równie wiele jest opowieści o zagubieniu, samotności i złamanym sercu. Jednak gdy wszystkie te elementy znajdą się w jednej publikacji, otrzymamy prawdziwą literacką tykającą bombę, która wybuchnie z oszałamiającą siłą. Taką właśnie porażającą i przejmującą historią jest nagrodzona przez jurorów w kategorii „dla młodzieży", a kierowana do nastoletnich czytelników książka Kathleen Glasgow You'd be home now (Wydawnictwo Jaguar).

You'd be home now to powieść, która zmiażdży czytelnika mnogością podjętych tematów i poruszonych problemów. To historia tak realistyczna, jak gdyby opisane na stronach książki wydarzenia rozgrywały się w naszym sąsiedztwie. Bo przecież te najboleśniejsze sytuacje, te najbardziej dramatyczne wydarzenia mają miejsce obok nas. Kathleen Glasgow pokazuje bezradność, z jaką mierzy się rodzina osoby uzależnionej. Autorka udowadnia, że każdy z członków rodziny radzi sobie z tym problemem inaczej – próbuje go negować, próbuje ukrywać „przewinienia" uzależnionego lub też stosuje rygorystyczne zasady, które często bardziej szkodzą niż pomagają.

Książka Kathleen Glasgow napisana jest przystępnym, ale miejscami naprawdę mocnym, dosadnym językiem. Autorka nazywa rzeczy po imieniu, nie bawi się w eufemizmy, pokazuje, jak wielkim dramatem jest narkomania dla uzależnionego i jego najbliższej rodziny. Obecnie w każdej rodzinie lub gronie przyjaciół jest ktoś uzależniony – pisze. Glasgow nie zostawia jednak czytelnika samego z problemem. Spokojnie i z wielką empatią tłumaczy, jak można wspierać osoby potrzebujące, jak można im pomóc.

Nagrodę internautów wśród książek dla młodzieży otrzymała powieść Anety Dominiki Szcząchor O dziewczynie, która rozmawiała ze Śmiercią (Wydawnictwo Alegoria). To przepełniona magią i pełna rozmaitych zwrotów akcji historia o przyjaźni, wspieraniu się w trudnych okolicznościach, dążeniu do wyznaczonego sobie celu, którego osiągnięcie pozwoli spełnić marzenia. A także o odwiecznej walce pomiędzy siłami dobra i zła – podkreśla czytelniczka ksiazkowo_czyta.

To już wszystkie publikacje nagrodzone w plebiscycie „Najlepsza książka na wiosnę". Ze wszystkimi zgłoszonymi tytułami zapoznać się można na stronie https://ksiazkanawiosne.pl/. Recenzje zaś biorących udział w konkursie książek, ich fragmenty, a także obszerne opinie czytelników znajdziecie, oczywiście, w naszym serwisie.